Hoe confronteer je op Socratische wijze?
Door: Ariane van Heijningen I Critical Friend The Curiosophy Collective
‘Confronteren is niet een passief-agressieve opmerking maken, maar aansluiten bij de ander om een dialoog op gang te brengen’, stelt Curiosophy Critical Friend Ariane van Heijningen. In deze blog onderzoekt zij de vraag van een deelnemer van de Masterclass Socratic Coaching: ‘Hoe confronteer je op Socratische wijze?’
Tijdens een van de Masterclasses Socratisch coachen die ik geef, had een deelnemer de vraag hoe hij beter kon confronteren in een gesprek, omdat ‘dat immers moed vraagt, een bepaalde scherpte en slimheid’. En bovendien ‘ook nog op je tenen lopen om tijdens de confrontatie in het gesprek de relatie niet te beschadigen’. Tenminste, dat veronderstelde hij. Ja, ook hij leed aan de veel voorkomende vooronderstellingen, dat
- confronteren en het beschadigen van de relatie een onlosmakelijk koppel is;
- confronteren verstand van zaken van de inhoud waarop je wilt confronteren vereist;
- confronteren eng is.
Niet geheel onbegrijpelijk hadden deze vooronderstellingen grote ruimte in zijn denken ingenomen, omdat in de praktijk confronteren niet zelden uitmondt in ruzie, chaos, zelfs spijt van het confronteren zelf en zowel vooraf als tijdens de confrontatie de nodige stress met zich mee brengt. Logisch. Omdat confronteren wordt verward met ruzie zoeken, gelijk halen of de ander laten voelen dat hij of hij toch wel vrij dom bezig is ten faveure van jezelf of het doel dat je voor ogen hebt.
Niet in de Socratische manier van gespreksvoering. Daarin is het uitermate serieus nemen van wat de ander zegt, zonder oordeel of verborgen agenda, de basis voor het voeren van een gesprek. Vanuit gelijkwaardigheid en nieuwsgierigheid naar elkaar. En daarmee is dus het confronteren ook gelijk veel meer welkom geworden. Als hulpmiddel. Als instrument. Omdat vermeende status of specifieke kennis geen rol meer speelt, er geen verborgen agenda of doel is dat gehaald moet worden. Je bent namelijk samen aan het onderzoeken. De een helpt daarin de ander, soms help je elkaar. En je doet met elkaar wat daarvoor nodig is. Klaar.
Hoe confronteer je dan op Socratische wijze? Als je één op één in gesprek bent?
- Je herhaalt ‘gewoon’ wat de ander zegt.
“Alle uitkeringsgerechtigden zijn lui.”
“Alle?”
- Je herhaalt ‘gewoon’ je vraag wanneer je geen antwoord krijgt.
“Wat is verantwoordelijkheid nemen?”
“Dat heeft te maken met durven.”
“Dat is geen antwoord op de vraag. Wat is verantwoordelijkheid nemen?”
- Je insisteert ‘gewoon’ en vraagt om de essentie wanneer een grote woordendiarree de kern verdoezelt.
“Wanneer je beseft dat je tegelijkertijd wilt en niet wilt, je gevoel iets anders zegt dan je verstand, omdat je daarin afspraken hebt gemaakt met anderen, waar je eigenlijk onderuit wilt. Maar je weet niet hoe. En dat dat gewoon niet prettig is.”
“Wat zeg je nu eigenlijk?”
- Je geeft ‘gewoon’ terug wat je krijgt. Dat is confronteren. Je wijst aan. Markeert de grenzen van uitspraken. Je helpt de ander zijn eigen denken aan te scherpen.
‘Gewoon’ is niet gewoon, omdat we het niet gewoon zijn te confronteren zonder oordeel. Zonder bijbedoeling. Zonder ander doel dan samen wijzer worden. Maar juist dit ontbreken van oordeel en bijbedoeling, zorgt ervoor dat confronteren naar niets meer en niets minder gaat dan teruggeven wat er op tafel ligt. Heel helder. Zuiver. Prettig. En te doen.
Confronteren is niet een passief-agressieve opmerking maken die de ander stil doet vallen.
Confronteren is aansluiten bij de ander om een dialoog op gang te brengen of te houden.
Confronteren is niet uitgebreid vertellen wat de woorden van de ander met jou doen.
Confronteren is teruggeven welke woorden de ander gebruikt in zijn verhaal.
Confronteren is niet winnen. Confronteren is samen zoeken.
Confronteren is niet iets nieuws verzinnen of inbrengen. Confronteren is teruggeven wat op tafel ligt.
Confronteren is niet jezelf boven de ander plaatsen.
Confronteren is het uitermate serieus nemen van de ander.
Mijn cursist heeft zich dit overigens in twee dagen meer dan eigen gemaakt. En ook al in zijn werk toegepast, waar zijn nieuwe aanpak niet onopgemerkt is gebleven. Een transformatie van formaat, geheel op eigen kracht, doordat hij heeft ervaren dat confronteren vanuit de Socratische aanpak een zeer respectvol cadeau kan zijn voor de ander. En ook nog eens verrijkend kan zijn om te geven.
Masterclass Socratic Coaching
Wil jij ontdekken hoe jij een duurzame dialoog kan voeren waarin gelijkwaardigheid centraal staat? Op 16 april biedt The Curiosophy Collective de Masterclass ‘Socratic coaching’ aan. Voor meer informatie en inschrijven klik hier.