‘Wat nu? Hoe om te gaan met de onopgeloste vragen van 2021?’
Terugblik The Cabinet of Curiosophy – 17 december 2021
Door: Ruben Beijl | Fotografie: Justa van Bergen
‘Welkom in jouw queeste, hier is het toegestaan om een tijdje met je vragen rond te lopen.’ Het zijn de woorden door mijn koptelefoon, die ik hoor na geland te zijn in het weidse landschap van Boer Bos. Paul Bos voor de kenners. De zachte streel met de veer die ik zojuist kreeg door mijn autoraam, markeerde de grens die ik ben overgegaan. Van mijn dagelijkse praktijk naar dit landschap. Een landschap voor levend onderzoek. Een wereld, die ik nog niet ken. Of wel?
Het dwalen begint bij een deur midden in dat landschap. Hij kan open. Waarom zou ik erdoorheen gaan als ik er ook omheen kan? Ik doe het toch. Er gebeurt niks geks. Het roept wel vragen op. Nog meer vragen naast de vraag die ik op een papiertje in mijn broekzak bij me draag. Want dat was de opdracht: neem een vraag mee die in 2021 onopgelost is gebleven. ‘Kun je leven met “we zien wel?” Loop maar een beetje rond met jouw vragen en kijk wat je aandacht trekt. En ook naar wat je aandacht niet trekt.’
Je wordt je pas bewust als je de opdracht krijgt
Ik dwaal. Meerdere opties om heen te gaan. In de verte zie ik anderen meanderen. Het heeft wel wat, die dwalende mensen om me heen. Ergens in de verte doen de schapen hetzelfde.
Ik vraag me af of we dit als mensen niet stiekem altijd doen. Je wordt je er pas van bewust als je het als opdracht krijgt. Misschien doe ik het wel te weinig. In elk geval heb ik er vandaag de tijd voor. Ik kom tot rust.
De buitengids leidt me verder door het landschap. ‘Ik zie je straks bij het vuur. Bij het vuur mag je je vragen loslaten en nieuwsgierig zijn naar wat er dan komt.’ O ja. Dat papiertje. Ik dacht dat we die vraag gingen bespreken. Mooi niet. De vraag verschrompelt in de vlammen. Ik ben hem kwijt. Dat ik nog twee reservevragen bij me heb, vertel ik niemand.
Weg van de weerstand
Na het vuur komen we in de binnenruimte. Op strobalen in stal, neemt initiatiefnemer Suzanne Leclaire ons mee van buiten naar binnen. ‘Wat nu? Waar is jouw onopgeloste vraag nu? Voor wie is deze vraag om te beantwoorden eigenlijk? Voor jou, voor ons samen? Ze bereid ons voor op de overgang van wereld waar we dingen zo graag hapklaar tot een antwoord brengen. Naar onze verbeelding. Collectief.
Geen actielijsten. Geen frictie. Geen weerstand. Geen quick fixes. Geen rauwe randjes. Geen onduidelijkheid. Geen teleurstelling. Geen gedoe. Geen… grip.
Grip lijkt ons dan wel weer wat. Controleren wat er gebeurt. Dat wat je kunt vastgrijpen. Grip voelt veilig. Of eigenlijk, een bepaald soort grip. Want de ‘grip die je krijgt door krampachtig je vuisten te ballen, is geen grip’. Dat wat je beoogt, sijpelt als zand door je handen. Het gaat om je voet op de goede plek neerzetten. Weerstand opzoeken om niet uit te glijden. Het is een spel tussen vastpakken en loslaten. Neerzetten en wegduwen.
Ik dwaal af
Suzanne (Leclaire) introduceert de gidsen in de binnenruimte: Shervin Nekuee en Balout Khazraei. Met verhaal, poëzie en muziek bewegen we van hoofd naar hart. Samen gaan we dwalen. Op reis met de conference of the birds. Mee met de zwerm vogels op zoek naar Simorgh, de konings vogel, die het antwoord zal moeten geven en zijn op de grote vragen van de vogels. Shervin neemt ons mee door de fabel. Op ongekende wijze. Hand op het hart, hoofd naar beneden.
Geen illustraties, geen video. Woorden met meerdere betekenissen, dubbele lagen, symbolen. De kracht van verbeelding werkt direct. Ik ga mee in de vogelvlucht. Op zoek naar het antwoord.
Als zinzoeker en strateeg houd ik me graag (professioneel) bezig met vragen. Ze kunnen me ook in de weg zitten. Slimme vragen stellen kan ook een valkuil zijn. Dat je in de vraag blijft hangen. Je kunt met vragen een rookgordijn opwerpen. Om maar niet in actie te komen. Soms is het tijd om je vraag te verbranden en te leven met het niet weten. Met de nadruk op soms. Erop vertrouwen dat die vraag zijn weg wel vindt. Antwoorden zijn altijd tijdelijk. Ook hier gaat het weer om evenwicht.
Het verhaal in
Shervins voordracht zuigt me het verhaal in. Simpel en doeltreffend. Als doorgever van een eeuwenoude traditie. Ik vergeet mijn eigen tijd. Elle vallei is er een vogel die zichzelf laat zien ten overstaan van de anderen. De uil. Daar kan ik wel wat mee. Wat een goeie vragen stelt hij. Ik denk ook vaak zo iemand te zijn. Degene die de status quo durft te bevragen, andere vreemde vogels in beweging brengt. Tussen de valleien wordt het stil. Luisteren we naar Balouts luit en zang. Grappig hoe herkenbaar de klank is, maar hoe onherkenbaar de melodieën zijn. Laat staan de taal, waar ik niets van begrijp. Toch komt het binnen. De muziek analyseren is onbegonnen werk voor een simpele gitarist als ik. Maar meevliegen dus. Naar de volgende vallei. Analyseren is onbegonnen werk
De uil
Dan komen we aan in de zesde vallei. De wijze uil met wie ik me zo identificeer blijft achter. De rest van de vogels gaat door. Hé, dat was niet de afspraak! De uil was mijn held. Hij doet iets wat ik niet wil. Hij blijft hangen in filosoferen. In het nagesprek leer ik dat de vogels die achterblijven hun plek vinden. En dat dat ook zo mag zijn. Niet alles is meteen normatief. Accepteren dat iets goed is voor nu, dat hoort er ook bij. Het houdt me bezig. Verschuil ik me niet soms achter mijn vragende houding? Durf ik ook toe te geven dat ik stiekem soms wel (tijdelijke) antwoorden heb?
De plek waar ik wil zijn
Opeens zijn we weer geland. Ik was er nog niet helemaal aan toe. Soms kun je zo in een verhaal zitten dat je niet wil dat het stopt. Iemand daarna zegt het mooi: ‘dit is de plek waar ik wil zijn.’
Het is tijd voor koffie en ontmoeting. Prachtige ontmoeting. Als je zo met elkaar op reis bent, is het niet moeilijk om de koetjes en kalfjes over te slaan en de diepte in te duiken. Allemaal zijn we op onze eigen manier met onze eigen zoektocht bezig. Allemaal halen we iets anders uit de fabel. Die veelheid aan inzichten is zo waardevol.
We praten er later als groep op door. We hebben het over Jona in de buik van walvis. Over de vraag wanneer het tijd is voor verbeelding en wanneer we dingen concreet moeten maken. Over hoe dat eerste ontbreekt en de logica zo leidend is. En we een deel van onze wortels en wezen niet gebruiken voor de grote vragen. We geven het niet graag toe, maar het is toch echt zo. Logica schiet regelmatig tekort. Wetenschap is meer dan verstandige analyse. Er zijn zoveel situaties die niet maakbaar zijn, niet te controleren. Wat doe je dan? Durf je dan los te laten?
Niet weten is geen eindstation, maar een uitnodiging
Dat inzicht neem ik mee. Niet weten is geen eindstation. Het is een uitnodiging voor nieuwe inspiratie. Het houdt je in beweging. Bepaalt je bij het tekortschieten van je ratio. Want er zijn nogal wat situaties waarin die tekortschiet. Wat doe je dan?
Als je geen hand voor ogen ziet, komt het aan op je verbeelding. Laat je eens meeslepen door een verhaal. Kijk waar het raakt, landt, prikkelt. Vul je zelf even niet op met uitgekauwde antwoorden, panklare methodes, garanties op succes. Die smaken nergens naar. Ja, ze voelen veilig. Tijdelijk. Maar zijn ze dat ook?
Elkaar over die berg heen helpen
Ik gun je gesprekken met andere dwalers, reisgenoten, mensen die het ook niet allemaal weten. Om elkaar af en toe over die te grote berg heen te helpen. Naar de volgende vallei. Klimtips mee te delen. In het besef dat je zelf allemaal maar wat doet. En dat samen eigenlijk heel wat is.
Ik gun je de binnenruimte om vragen te laten zijn. Ze niet weg te duwen of te ontwijken. En als je al heel lang met een vraag worstelt, stel ik voor dat je een kampvuurtje maakt om ze in te verbranden. Kijk eens wat er gebeurt als je loslaat.
Op de terugweg loop ik weer langs het vuur. Ik pak ook de andere helft van mijn vragenbriefje uit mijn broekzak en gooi hem erin. Met een glas glühwein, een kop linzensoep en een laatste gesprek sluiten we de middag af. Licht als een veer stap ik in de auto.
Een kijkje in de queeste
Aanwezigen over deze ontmoeting
‘Deze ontmoeting heeft mij oprecht en verrassend geraakt, intens kunnen luisteren en 100% verbinding voelen.’ – Anita Reezigt
‘Naast het immer-aanwezige rationele en logische, was er dit Cabinet of Curiosophy echt ruimte voor het imaginaire.’ – Roy Scheerder
‘Ik werd door de muziek en het verhaal aan mijn jonge jeugd herinnerd. Een tijd waarin mijn ouders mij en mijn broertje en zus vaak voorlazen. Een tijd waarin “het niet weten” niet meer dan normaal was en bovenal geaccepteerd werd.… Iets dat in het volwassen leven en vandaag-de-dag hard nodig is. Om bij een dieper weten te kunnen komen.’ – Rohan Uijlings
‘Die grijze vrijdagmiddag in december was er een om nooit te vergeten.
De manier waarop we werden meegenomen naar en in de eeuwenoude Perzische vertelling, gaf mij antwoord op de vraag die ik had meegenomen. Het zette me weer in beweging.’ – Elise van Melis
‘Even uit alle hectiek. Een ontmoeting met een fabel uit het jaar 1200, die je nu in verwondering brengt. Zo oud, maar nog zo actueel. Een prachtig kompas.’ – Alexander van der Pijl
‘Een betekenisvolle ontmoeting; luisterend naar een eeuwenoude Perzische queeste, liet ik tevreden mijn eigen queeste voor dit jaar los…en voelde mij even de huismus’ – Martijn Beerling,
‘Afgelopen vrijdag was verrassend, rustgevend en uniek. De schapen, de vogels, de muziek, de mensen en de sfeer hebben nieuwe gedachten doen ontstaan en oude gedachten naar boven gehaald die het onderzoeken waard zijn.’ – Elenita Em-Schotborg
Wil je The Cabinet of Curiosophy ook eens meemaken? Word Member
Of wil je meer informatie? Schrijf je hieronder in voor onze nieuwsbrief.